De snoeischaar erin!

Niks te doen in de boomgaard in de winter? Had je gedacht! Want juist als de natuur in rust is, is dat het uitgelezen moment om te snoeien. Willen we dit jaar weer volop kunnen genieten van vruchten van eigen teelt, dan moet nu de snoeischaar erin.

Ook de vrije natuur vernieuwt en verjongt zich

Je hoort ze wel vaker, die opmerkingen. “In de vrije natuur is er ook niemand die snoeit”, beweert men dan. Nou, dan moet je toch maar eens om je heen kijken na een pittige herfststorm. De afgewaaide takken in de boomgaard spreken voor zich. Doen we het zelf niet, dan regelt de natuur zelf de noodzakelijke vernieuwing en verjonging. Snoeien is dus een heel zinvolle en nuttige bezigheid!

Kan je ook te veel snoeien?

Toch is snoeien iets heel anders dan zomaar lukraak enkele takken afknippen. Er zijn dan ook heel wat hobbytuinders met snoeivrees:

• ze weten zich vaak geen raad; Welke takken moet ik weghalen?
• of ze gaan te rigoureus te werk. 

Maar een struik of boom kapot snoeien, dat gebeurt maar zelden. En heb je de snoeischaar toch iets te radicaal gehanteerd? Dan krijg je in het ergste geval een jaar wat minder bloesem te zien. En het jaar daarop kan je die missers vrijwel altijd weer herstellen.

Wanneer moet je welke planten snoeien?

Ben dus niet bang om de snoeischaar te gebruiken. En wat is er nu fijner om op een zonnige winterdag in de boomgaard bezig te zijn. Zonder bladerdek zijn alle takken duidelijk zichtbaar. Dat is een uitstekende gelegenheid om de vorm van bomen en struiken weer in model te brengen. Je kan bij het snoeien een aantal richtlijnen hanteren:

• snoei bomen en struiken die in het voorjaar bloeien, vóór de langste dag (21 juni); 
• januari en februari zijn de meest geschikte maanden voor de snoei van appel- en perenbomen.

Snoeien met beleid

Je kan een boom vergelijken met een kapsel. Een mooie haardos heb je ook niet in één keer. Dat gaat stukje bij beetje en je moet steeds wat bijknippen en in model houden. Zo gaat dat met planten ook:

• bedenk dat de wortels van een plant gewoon intact blijven bij snoeien;
• ook de sapstroom blijft hetzelfde. Haal je de helft van de takken in een keer weg, dan moet die energie ergens heen.

Het gevolg? Een wildgroei aan scheuten in het voorjaar. Je knipt je het jaar daarop wezenloos.

Basisregels voor beginnende snoeiers

Hoe je een fruitboom wél onder handen neemt?

• wel, je moet er natuurlijk een beetje handigheid in hebben;
• en een beetje durf is ook niet verkeerd. 

Maar gelukkig zijn er ook nog enkele basisregels voor beginnende snoeiers:

• dode en beschadigde takken mogen er sowieso af. Bij aalbessenstruiken bijvoorbeeld, herken je ze aan aanslag en mosvorming;
• daarna knip je alles weg wat elkaar kruist of raakt;
• ook takken die te kort op elkaar staan, zijn een prooi voor de schaar;
• evenals exemplaren die naar binnen groeien. De kroon van een struik of boom moet open en luchtig blijven. Wind en zon moeten er vrij spel hebben;
• ook recht opgaande waterloten mogen weg. Dat zijn de snel groeiende scheuten als gevolg van iets te radicale snoei in het vorige seizoen.

De vorm van de kroon

Als sluitstuk kan men nog even de vorm van de kroon bijwerken:

• lange takken en uitsteeksels kort je enkele centimeters in;
• daarbij is het de kunst om net boven een naar buiten staande knop te snoeien; de nieuwe scheut groeit dan ook naar buiten. 

De snoeibeurt is dan klaar. Wat resteert is het bemesten.

Samenvatting

Nog enkele samenvattende tips ter afsluiting:

• zorg voor schoon gereedschap om te snoeien. Daarmee voorkom je verspreiding van ziektes;
• snoei niet bij vorst. Dat veroorzaakt schade aan het snoeivlak;
• knip alle beschadigde of dode takken weg, evenals scheuten die te kort op mekaar staan;
• verwijder alle rechtop staande waterloten. Dat is wildgroei van de vorige snoeibeurt;
• haal naar binnen groeiende takken weg  zodat de kroon luchtig blijft;
• snoei takken boven een naar buiten staande knop. Daardoor groeit de nieuwe scheut ook naar buiten;
• knip scheuten schuin af. Daarmee voorkom je watervorming op de stomp;
• knip dikke takken in twee stappen af. Eerst een eerste snede op pakweg 10 centimeter van de stam. Daarna knip je de rest weg. Zo voorkom je inscheuren.